"İnsan Hakları Hukukunda Güncel Tartışmalar" araştırma projesi 8 Haziran 2018 tarihinde Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı tarafından bilimsel araştırma projesi olarak başlatılmış ve 08.02.2020 tarihinde sonuçlandırılmıştır.
Bugün hem anayasa hukukunun hem de uluslararası hukukun çok önemli bir dalı olan insan hakları hukuku bir taraftan her toplumun tarihsel, kültürel, siyasi, ekonomik ve sosyal yapısı gerçekliğinde şekillenen anayasa hukuku dalı olması nedeniyle yereldir. Diğer taraftan uluslararası hukukun bir dalı olması ve II. Dünya savaşı sonrasında Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi ve arkasından gelen diğer uluslararası insan hakları belgeleri üzerine inşa edilmiş olmasından kaynaklı da evrenseldir. Gerçekte bütün bu belgeler Avrupa topraklarında, Avrupa Devletlerinin öncülüğünde Avrupa’nın sosyal, kültürel, siyasi, ekonomik ve tarihsel gerçeği üzerinden şekillenmiş buna karşın diğer medeniyetlerin kendi sosyal, kültürel, coğrafi, siyasi ve ekonomik gerçeklikleri yok sayılmıştır. Söz konusu insan hakları konseptinin bütün dünyaya tek gerçeklik olarak sunulduğu 1948 Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi'nin ilanından bugüne 70 yılı aşkın bir zaman geçmiştir.
Bu yetmiş yıllık zaman dilimi içerisinde insan hakları hukuku aynı zamanda hem yapay zekâ gibi çok yeni olgularla yüzleşmiş hem de göç ve çevre olgusu gibi küresel sorunları kendisin konu olarak almıştır.
Bununla birlikte, Türkiye’de insan hakları hukuku alanındaki akademik çalışmalar esasen Türkiye ve Avrupa hukuku merkezli ilerlemekte, bu coğrafi mekân dışındaki gelişmeler ise genellikle dikkate alınmamaktadır.
Yukarıda sayılan bu hususlar, bu çalışmanın başlatılmasının dinamikleri olmuştur.
Araştırma esasen iki temel kurgu üzerinden ilerlemiştir;
Birincisi, mevcut insan hakları hukuku uygulaması temel olarak kabul edilmiş ve bu kabul çerçevesinde güncel insan hakları sorunları ve güncel gelişmelere yoğunlaşılmıştır.
Güncel insan hakları sorunları ile daha çok mevcut tanınmış insan hakları hukukunun uygulanmasından kaynaklı sorunlara yoğunlaşılması hedeflenirken; güncel gelişmeler de çağın sosyo-ekonomik ve teknolojik gelişmeleri de göz önüne alındığında temel hak ve özgürlükler inşasına bir tuğla daha koyması beklenen alanlardaki tartışmalara ulaşma hedeflenmiştir. Her iki konunun da ortak noktası, insan hakları alanındaki güncel tartışmalarda paydaş hale getirilebildiğinden, projenin konusu “insan hakları alanında güncel tartışmalar” olarak belirlenmiştir.
Projenin üzerine inşa edildiği ikinci kurgu ise mevcut insan hakları konseptini soruya dönüştürmek şeklindedir. Yukarıda dile getirildiği üzere bir taraftan insan haklarının evrensellik iddiası diğer taraftan esasen söz konusu hukukun Avrupa merkezli inşası gerçekliği karşısında bu yetmiş yıllık zaman diliminde söz konusu konseptin, Avrupa dışındaki ülkelerde yansımalarının ne olduğuna dair verilerin elde edilmesi hedeflenmiştir.
Proje esasen bu iki kurgudan kaynaklı olarak iki aşamalı olarak gitmiştir. Birinci aşamada projedeki Ar. Gör. Dilara Dönmezkuş ve Ar. Gör. Ezgi Fulya Akkuş 18-22 Haziran 2018 tarihleri arasında Seul’de Uluslararası Anayasa Hukuku Derneği tarafından onuncusu gerçekleştirilen Dünya Anayasa Kongresi'ne (https://10times.com/iaclwc) katılmışlardır. Yine 8-20 Temmuz 2018 tarihleri arasında European University Viadrina Frankfurt (Oder) ev sahipliğinde düzenlenen “Summer Course the European System of Human Rights Protection” isimli yaz okulu takip edilmiştir.(https://www.rewi.europa-uni.de/de/studium/summercourse/index.html)
Dr. Neyire Akpınarlı’nın, Ağustos ve Eylül 2019 döneminde Güney Afrika Stellenbosch Üniversitesi’nde misafir araştırmacı olarak bulunması ve Ar. Gör. Ezgi Fulya Akkuş’un Haziran 2019 döneminde Budapeşte’de düzenlenen “İnsan Hakları ve Demokrasi” yaz okuluna katılması vesilesiyle proje verileri zenginleştirilmiştir.
İkinci aşama ise güncel insan hakları sorunlarını tespit etmeyi hedefleyen 12 soruluk bir mülakat çalışmasının yapılmasıdır.
Bu kapsamda bu web sayfası mülakatlar sonucunda elde edilen verilerin, insan hakları ve anayasa hukuku alanında çalışmalarını yürüten araştırmacı ve uygulayıcılara sunulması amacıyla hazırlanmıştır.